Ziek en prestatiedrang
Een kort lesje in een existentiële crisis van m’n hardloop-identiteit
Afgelopen twee en een halve week was ik echt goed ziek. Verkouden, maar waar ik vooral last van had was een voorhoofdsholteontsteking. Elke inspanning dat zorgde voor een verhoogde hartslag deed het lijken alsof m’n hoofd uit elkaar wilde barsten. Niet prettig. En dus even niet hardlopen. Niet leuk. Het was een kort lesje in een existentiële crisis van m’n hardloop-identiteit.
Naast frustratie dat zich langzaam omvormde tot irritatie, gebeurde er ook nog iets anders door het vooruitzicht 2 misschien wel 3 weken niet te kunnen hardlopen. Een zorg. Want als ik zolang niet kan sporten, wat gebeurt er dan met m’n conditie? Begin oktober rende ik nog de longen uit m’n lijf en werd ik 8e bij de Devil’s Trail op de Utrechtse Heuvelrug. Is dat nu weg? Ik las laatst dat je conditie na 2 weken niks doen echt hard achteruit kan gaan. Ben ik die persoon nog wel die door de bergen van Zwitserland rende? Ben ik nog wel die hardloper waarmee ik m’n zelf identificeer?
De filosofie van de (hardloop)prestatiedwang
Ik las laatst een essay bundel van filosoof Byung-Chul Han (De vermoeide samenleving, aanrader!). Hij schrijft dat we niet meer leven in een samenleving van oppressie dat moest leidden tot mensen die altijd maar gehoorzaamden. Maar in één van depressie: een samenleving waar mensen altijd maar moeten presteren. We leven in een tijd van onbegrensd kunnen i.p.v. moeten, volgens Han. Waar alles ons aanspoort tot persoonlijk initiatief om jezelf te worden, iets van jezelf te maken, je te ontwikkelen en vooral jezelf als (commercieel) project tot een succes te maken. En als je dat (tijdelijk) niet meer kunt, het niet-meer-kunnen-kunnen, dan leidt dat tot zelfverwijten en depressie.
De depressieve mens is het werkpaard dat zichzelf uitbuit. Vrijwillig. Zonder dwang van buiten. Han heeft het over zelfuitbuiting: uitbuiting zonder uitbuiter. Maar de zelfopgelegde druk wordt gezien als vrijheid, waardoor de inherente dwang tot presteren niet als zodanig herkent wordt. Zelfdiscipline kan volgens Han fataler zijn dan gedisciplineerd worden, omdat verzet tegen jezelf onmogelijk is. Als alles altijd maar kan, dan is niet kunnen een persoonlijk falen en leidt weer tot zelfverwijt en depressie.
Van zelfverwijt tot zelfverwondering
Filosofie is prachtig. Voor mij is het als reizen: het opent je ogen voor nieuwe werelden, nieuwe waarheden en perspectieven. Ik ervaar veel herkenning in wat Han schrijft. De zelfopgelegde druk als hardloper minstens 3 keer per week te moeten/willen lopen. Het zelfverwijt dat het me niet lukt consistent te lopen of elke 2 weken iets te schrijven (over hardlopen). Maar het mooie van dit inzicht is dat ik me (na enkele dagen) kan verwonderen over hoe ik me voel en hoe ik blijkbaar denk ik zo’n situatie. En dat stelt me in staat een stap terug te doen en om een andere mindset uit te proberen.
Zoals ik al eerder schreef, bestaat een goede trainingscyclus ook uit een periode van herstel. Een periode dat niet alleen je lichaam rust mag krijgen, maar ook waarin je tijd kunt investeren in dingen die je minder aandacht hebt kunnen geven. Bijna 3 weken even niet hardlopen heeft me daarom ook wat goeds gebracht, zodat de dingen weer meer in balans zijn. Ook nu ik de training weer heb opgepakt en vorige week zonder veel moeite in totaal 35 km heb gelopen. En zoals m’n Zen-meester me eens vertelde: ‘als iets niet lukt, kan dat een mooie oefening zijn in het opnieuw proberen’.
Fijne hardloopweek en no worries als je eens een training (of hele week) overslaat. Niets-doen en niet-kunnen is ook ok.